Determinacja, chęć walki i bezkompromisowość były niespotykane…Polski żołnierz jest urodzony do walki, wielokrotnie podkreślał Stanisław Skalski – wybitny as myśliwski. A niebo nad Brytanią stało się sprawdzianem dla absolwentów Szkoły Orląt, nie tylko umiejętności ale i siły charakteru….
Połowa września 1940 roku była czasem pierwszych lotów bojowych polskich dywizjonów, ale i przełomowym momentem w przebiegu Bitwy o Wielką Brytanię.
80 lat po tych wydarzeniach, 15 września 2020 roku, Muzeum Sił Powietrznych otworzyło wystawę podkreślającą rolę polskich pilotów w jednej z największych kampanii powietrznych II wojny światowej. Tytuł wystawy „Niebo nad Brytanią” nawiązuje do bitwy decydującej o dalszych losach wojny (Battle of Britain), ale i do regionu, który jako pierwszy został utracony przez Rzym po upadku Cesarstwa – do którego tradycji odwoływały się hitlerowskie Niemcy.
Tak jak w 1940 roku – najważniejsza stała się dobra współpraca wojskowa przeciw nazistowskiej ekspansji na Europę, tak teraz w 2020 roku- upamiętnienie tych wydarzeń miało miejsce w profesjonalnej kooperacji pomiędzy Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie a Centralną Biblioteką Wojskową im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie.
Zespół pracowników obu instytucji wspólnie pracował nad przygotowaniem ekspozycji, jak i organizacją programu wernisażu.
Punktualnie o 12:00, przelotem samolotu szkolnego TS-11 Iskra oraz sygnałem „słuchajcie wszyscy” hejnalistów z Orkiestry Wojskowej z Dęblina, rozpoczęło się uroczyste otwarcie wystawy „Niebo nad Brytanią. Polskie Siły Powietrzne w 80. rocznicę Bitwy o Anglię” w hangarze w Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie.
Zgromadzonych gości powitali gospodarze wydarzenia: dr Jan Tarczyński – dyrektor CBW oraz Paweł Pawłowski- dyrektor MSP. Uroczystość prowadził Rafał Szabała- Chełmiński.
Referat wprowadzający do wystawy wygłosił dyrektor Muzeum Paweł Pawłowski.
Podczas uroczystości z przemówieniami wystąpili zaproszeni goście honorowi: Małgorzata Gosiewska, Wicemarszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, reprezentująca Panią Marszałek Sejmu Elżbietę Witek, profesor Zbigniew Girzyński, Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Minister Jan Józef Kasprzyk, Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Pan Jan MYSZAK – reprezentujący Dyrektora Departamentu Edukacji Kultury i Dziedzictwa Ministerstwa Obrony Narodowej.
Wydarzeniem specjalnym było przekazanie przez Prezesa Stowarzyszenia Polska Niepodległa Lancashire Macieja Serockiego oraz Dyrektora Biura Upamiętniania Walki i Męczeństwa Instytutu Pamięci Narodowej Adama Siwka, rzeźby orła narodowego z frontonu Klubu Oficerskiego Polskich Sił Powietrznych – Stowarzyszenia Lotników Polskich w Blackpool (Wielka Brytania) i tablicy upamiętniającej lotników polskich w Blackpool
Ta wspaniała pamiątka została pozyskana dzięki inicjatywie brytyjskiej Polonii – Stowarzyszenia Polska Niepodległa w Lancashire. Niezbędną konserwację rzeźby wykonał Instytut Pamięci Narodowej. Orzeł posadowiony na kolumnie, wraz z pamiątkową tablicą, prezentowany jest na ekspozycji głównej tuż obok Sztandaru Polskich Sił Powietrznych.
Symboliczne zerwanie biało-czerwonej szarfy było sygnałem do otwarcia wystawy, po której gości uroczystości oprowadzali przewodnicy muzealni.
Uroczyste otwarcie wystawy było okazją do uhonorowania dyrektora Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie – Pawła Pawłowskiego, medalem PRO PATRIA, nadanym przez Ministra Jana Józefa Kasprzyka – Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Medal przyznano także pani Barbarze Pijanowskiej.
Dyrektor Paweł Pawłowski otrzymał także medal okolicznościowy 100-lecia Centralnej Biblioteki Wojskowej, który wręczyli; dyrektor dr Jan Tarczyński i wicedyrektor Maksymilian Sokół-Potocki. Medal wręczono także płk rez. prof. dr hab. inż. Ryszardowi Szczepanikowi z Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych.
Stojąc na straży pamięci o Polskim Lotnictwie Wojskowym – Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie wraz z Państwem jest zobowiązane do przywoływania wydarzeń sprzed 80 lat. Także po to aby skutecznie przypominać światu o tym, że Polscy lotnicy bili się za wolność Naszą i Waszą. Po to aby już żadna defilada zwycięstwa nie odbyła się bez nas…
Wystawa została objęta Honorowym Patronatem Ministra Obrony Narodowej Mariusza Błaszczaka.
Wystawa prezentuje udział polskich pilotów w Bitwie o Anglię – służących w jednostkach brytyjskich oraz polskich Dywizjonach, z uwzględnieniem przebiegu bitwy od 10 lipca do 31 października 1940 roku, jak również jej znaczenia dla dalszego przebiegu konfliktu w Europie podczas II wojny światowej.
Ekspozycja obejmuje wystawę posterową, wg scenariusza Roberta Gretzyngiera oraz wystawę historyczną – obiektów ze zbiorów Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie i Centralnej Biblioteki Wojskowej w Warszawie.
Warto także zwrócić uwagę na wybrane elementy wystawy stałej; dużych rozmiarów emblemat-odznakę wsławionego w bitwie Dywizjonu 303, któremu przypisano 126 pewnych zestrzeleń; dispersal, tj. rekonstrukcję „domku pilota” – wyposażonego w oryginalne przedmioty oraz rekwizyty m.in. używane podczas realizacji filmu „Dywizjon 303. Historia Prawdziwa” (2018); pokój operacyjny, gdzie nanoszono dane z rozpoznania radiolokacyjnego i podejmowano decyzje; w części poświęconej mundurom lotniczym Polaków, w jakich występowali m. in. w czasie bitwy, eksponujemy modele samolotów biorących udział w walkach, a w gablotach osobiste rodzinne pamiątki uczestników tych wydarzeń i późniejszych; w hangarze eksponowany jest oryginalny silnik Messerschmitta BF 109 – z niemieckiego samolotu, jakie brały udział w bitwie o Wielką Brytanię.
Źródło informacji: Muzeum Sił Powietrznych
